કિશોરાવસ્થામાં આત્મહત્યાના કારણો શું છે? યુવાનોમાં આત્મહત્યાનું પ્રમાણ કેમ વધી રહ્યું છે?
કિશોરાવસ્થાના છોકરાંઓ અને છોકરીઓ માટે કિશોરવયના વર્ષો ખાસ કરીને ચિંતાજનક અને બેચેનીભર્યા સમય તરીકે માનવામાં આવે છે, કારણ કે, પુખ્તાવસ્થામાં પરિવર્તન થવાનો તેમનો આ સમય મુશ્કેલી ભર્યો બની રહે છે. તેમના જીવનનો આ એક એવો સમય છે જ્યાં તેઓ હંમેશાં પરિવાર અને મિત્રોથી મૂંઝવણ, પડકારો, નબળાઈઓ અને એકલતાનો અનુભવ કરે છે. તે આ સમયગાળા દરમ્યાન, દુર્ભાગ્યવશ, તેમની સર્જાયેલી સમસ્યાઓના કાયમી જવાબ તરીકે થોડા લોકો આત્મહત્યાનો આશરો લઈ લે છે.
તેથી તમે એ પણ જોયું હશે કે, અત્યારે માનસિક સ્વાસ્થ્ય જેવા મહત્ત્વના વિષય પર માતા-પિતા અને બાળકોને સમજણ આપી લોકોને જાગ્રત કરવામાં આવી રહ્યા છે. હતાશા/ડિપ્રેશનના લક્ષણોની જો પહેલાથી જાણ થઈ જાય, તો પછી આત્મહત્યાની વૃત્તિઓ અને આખરે યુવકોની આત્મહત્યાથી સંબંધિત થતી મૃત્યુ ટાળી શકાય છે.
આત્યંતિક ડિપ્રેશન / આત્મહત્યા વિચારોના લક્ષણો નીચે દર્શાવ્યા મુજબ છે:
- સ્વ-શંકા, મૂંઝવણ અને ગેરસમજ થવાની સતત લાગણી.
- સફળ થવા માટે તીવ્ર દબાણ, સામાજિક અને વ્યક્તિગત રૂપે.
- અનુકૂળ થવા માટે, ફિટ થવા અને સામે પક્ષે સ્વીકાર કરાવવા માટેનું તીવ્ર દબાણ.
જ્યારે ઉપરોક્ત દર્શાવેલ એક અથવા એથી વધુ નબળાઈઓનો સમાવેશ આપણા દૈનિક જીવનમાં થાય છે, ત્યારે કિશોરો આત્મહત્યા તરફ જવા પ્રેરાય છે.
નીચેના સંજોગો આ લક્ષણો પેદા કરી શકે છે:-
- શાળામાં શ્રેષ્ઠતા મેળવવાનું દબાણ
- માતા-પિતાના છૂટાછેડા
- નવા શહેર અથવા રાજ્યમાં સ્થળાંતર કરવું
- ગુંડાગીરી/ધમકી
- અતિશય દબાણ
- ભાવનાત્મક ઉપેક્ષા
- શારીરિક હિંસા
- તાણ
- માનસિક વિકાર
- માનસિક અથવા શારીરિક શોષણ
- માતા-પિતા દ્વારા થતું શોષણ
- દયનીય જીવનશૈલી
યુવા આત્મહત્યા નિવારણમાં આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન કેવી ભૂમિકા ભજવી શકે છે?
આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન આત્મહત્યા થવાના કારણોને અને આત્મહત્યા તરફ જવા માટે પ્રેરાઈ રહ્યા હોય, તેવી વ્યક્તિઓને યોગ્ય સમજણ આપી શકાય તે માટેની ઊંડાણપૂર્વક સમજણ પ્રદાન કરે છે. એટલું જ નહીં, તેમના કુટુંબ અને મિત્રોને સમાધાન થાય એવી સમજણ આપે છે.
એવી ઘણી વ્યક્તિઓ છે કે જેમણે આત્યંતિક હતાશા/ડિપ્રેશન અને આત્મહત્યાના સંબંધી વિચારોનો અનુભવ કર્યો છે અને અક્રમ વિજ્ઞાન દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલી આધ્યાત્મિક સમજણથી ઘણો લાભ થયો છે. આ વ્યક્તિઓ વર્તમાને પ્રત્યક્ષ જ્ઞાની એવા, પૂજ્ય દીપકભાઈને મળ્યા છે અથવા સાંભળ્યા છે અને આત્મહત્યાના હાનિકારક પરિણામો અને તેના ભાવિ જીવન પર કેવા પરિણામો આવી શકે છે, તે અંગેની સમજણ પ્રાપ્ત કરી છે. તેમણે આ પ્રકારના વિચારોથી પીડિત વ્યક્તિઓને આવી વિકટ પરિસ્થિતિમાંથી ઉગારવામાં મદદ કરી છે અને શાંતિમય જીવન કેવી રીતે જીવી શકાય તે દર્શાવ્યું છે.
માતા-પિતાનો તથા પોતાના કિશોર બાળક સાથેનો મજબૂત સંબંધ એ યુવાનોમાં આત્મહત્યા નિવારણનું મૂળ કારણ છે.
કિશોરો અને તેમના માતા-પિતા કેટલીકવાર એવું અનુભવતા હોય છે કે તેઓ જુદી જુદી દુનિયાના છે. બંને તરફથી ઘણી અપેક્ષાઓ સાથે, કેટલીકવાર સાથે મળવું અશક્ય લાગે છે. પરિણામે, માતા-પિતા અને કિશોરો વચ્ચેની ગેરસમજ એ રોજિંદા મુદ્દો બની જાય છે, જે દલીલોના ચક્રમાં ફેરવાય છે, જે તેમની વચ્ચેના અંતરને વધારી દે છે.
આ પ્રકારના મતભેદોને અટકાવવા અને કિશોરો અને તેમના માતા-પિતા વચ્ચેના પ્રેમાળ સંબંધોને ઉત્તેજન આપવા માટે, બંને પક્ષોએ વસ્તુઓ/સંજોગોને એકબીજાના દ્રષ્ટિકોણથી જોવી જોઈએ.
માતા-પિતાએ તેમના કિશોર બાળકો સાથે કેવું વર્તન કરવું જોઈએ?
- તમારા બાળક વિશે કોઈ પૂર્વધારણા, કલ્પના ન કરવાનો પ્રયાસ કરો; ખુલ્લા મનના બનો.
- તેમના માતા-પિતા નહીં પણ તેમના મિત્ર બનો.
- ખાતરી કરો કે તમારા શબ્દો તેમને નુકસાન ન પહોંચાડે; બોલતા પહેલા વિચારો.
- તેમની સાથે સંસ્કારી અને આદરણીય રીતે વાત કરો.
- તેમની સાથે સતત મુશ્કેલીભર્યું વર્તન ના કરશો.
- તેમને શું કહેવું છે તે સાંભળો અને તેમના દ્રષ્ટિકોણને સમજો.
- જ્યારે તેઓ તમારી આસપાસ હોય ત્યારે તેમના પર પૂર્ણ ધ્યાન આપો; તેમના જીવનમાં રસ લો.
- જ્યારે તેઓ ભૂલ કરે છે ત્યારે તેમને દોષિત જુઓ અથવા ટીકા ન કરો. પરિસ્થિતિ શાંત થયા પછી તેમને પ્રેમથી સમજાવ શકાય.
- તમે જેવું વર્તન ઈચ્છો છો તેવું જ વર્તન તમારા બાળકો સાથે કરો.
- બાહ્ય વર્તન કરતા તેમના સારા ભાવ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.
- શાંત અને તટસ્થ રહો.
- તમારા બાળકની ભાવનાત્મક સ્થિતિ પ્રત્યે સંવેદનશીલ બનો.
- યાદ રાખો કે તમારા બાળકો તમારા પર નિર્ભર છે.
- તમારા બાળકો પર વિશ્વાસ કરો; શંકાને પ્રવેશવાની મંજૂરી આપશો નહીં.
- તમારા બાળકોને પ્રેમથી જીતો, જેમ કે તેઓને તમારો આનંદ જોઈ મહીંથી ઉત્સાહ થાય અને તેઓને તમારાથી વિખુટા થવાનું કદી મન ના થાય.
કિશોર બાળકોએ તેમના માતા-પિતા સાથે કેવું વર્તન કરવું જોઈએ
- યાદ રાખો કે માતા-પિતા હંમેશાં પોતાના બાળકો માટે શ્રેષ્ઠ ઈચ્છતા હોય છે.
- ભૂલશો નહીં કે તમારા માતા-પિતાએ તમારા માટે કેટલું કર્યું છે. તે માટે આભારી બનો.
- તેઓ તમને પ્રેમ કરે છે, તેથી તેમને પ્રેમ આપો. તેમને કહો કે તમે તેમને કેટલો પ્રેમ કરો છો.
- તેમની સાથે ખુલ્લા મને વાતચીત કરો.
- તમારા માતા-પિતા શું કહે છે તે સાંભળો.
- અમુક જગ્યાએ સમાધાન કરવાનું શીખો.
- તમારા માતા-પિતાને જૂઠું બોલશો નહીં.
- ક્યારેય ચોરી નહીં કરવી; જો તમને પૈસાની જરૂર હોય, તો તે માટે તમારા માતા-પિતાને પૂછો.
- તમારા માતા-પિતા પ્રત્યે કોઈ નારાજગી અને દ્વેષ રાખશો નહીં.
- તમારા માતા-પિતાનું નેગેટિવ જોશો નહીં; સકારાત્મક (પોઝીટીવ) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.
- મદદ માટે તમારા માતા-પિતા સુધી પહોંચો; તેઓ હંમેશાં આધાર પૂરો પાડવા માટે ખુશ છે.
subscribe your email for our latest news and events
દાદા ભગવાન ફાઉન્ડેશન, અડાલજ એ આધ્યાત્મિક નોન-પ્રોફિટ ઓર્ગેનાઈઝેશન છે જેનો હેતુ અક્રમ વિજ્ઞાનના આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન દ્વારા આખા જગતમાં સુખ-શાંતિ અને એકતા ફેલાવવાનો છે.
તમારા પ્રશ્નનો અચૂક જવાબ મેળવો
