મેં ભૂલ કરી છે. હવે મારે જીવવું નથી. હું મારી જાતને મારી નાખવા માંગુ છું.

આપણે સૌ ભૂલો થાય એને નાપસંદ કરીએ છીએ, તેમ છતાં આપણે ઘણીવાર ભૂલો કરીએ છીએ. આમાંની ઘણી ભૂલો સામાન્ય હોય છે, તો કેટલીક જીવન બદલી નાખે એવી હોય છે. ખાસ કરીને એવી ભૂલો, જે ભયની ભાવના સહિત હોય છે, તે જાણીને તમને એવું થાય કે મેં ખૂબ મોટી ભૂલ કરી છે, સતત ચિંતામાં આવી જઈ, તમે પોતાનાથી ખૂબ જ ક્ષોભ, હીનતાની લાગણી અને નારાજગી અનુભવી શકો છો, તે હદ સુધી કે તમને લાગે છે કે ‘હવે મારે જીવવું નથી! હું આત્મહત્યા કરવા માંગું છું!’

જો તમે આવી અનુભૂતિ કરી રહ્યા છો, તો તમારા માટે શ્રેષ્ઠ સલાહ એ છે કે આવા વિચારો આવવાનું બંધ થાય, એ બાબત પર તમે ધ્યાન આપો. ભલે ગમે તેટલી મોટી ભૂલ હોય, તે તમને તમારું જીવન લેવાની બાંહેધરી આપતું નથી. ઉજ્જવળ ભવિષ્યની આશા સાથે એ કાર્ય પાછળનો હેતુ શું છે એ સમજવાનો પ્રયાસ કરો. આ પ્રકારની લાગણીઓમાં રહેવાને બદલે, ભૂલ કર્યા પછી તમે જે શ્રેષ્ઠ કામ કરી શકો છો તેના વિશે કંઈક કરવું:

તમે જે ભૂલ કરી છે એને સ્વીકારો અને જુઓ કે તમે તેને સુધારી શકો છો કે નહીં. જો તમે એમાં અસમર્થ છો, તો તેને સ્વીકારો અને સુમેળતાથી સમાધાન લાવવનો શક્ય હોય તેટલો પ્રયાસ કરો.
તમારી ભૂલો પરથી શીખો. તમે જે ખોટું કર્યું તેના પર અટકવાને બદલે, તેમાંથી શીખો. જો તમે નથી કરી શકતા, તો બની શકે તો તમારા એ અનુભવ વિશે અન્ય લોકો સાથે વાત કરો, જેથી તે/તેણી એ પ્રકારની ભૂલ કરવાનું ટાળી શકે.
ભૂતકાળમાં જોવાનું અને વિચારવાનું બંધ કરો કે ‘મેં ભૂલ કરી છે’, વર્તમાનમાં જ રહો. ભૂતકાળ જોવાથી તમે દુ:ખી જ થશો. ભવિષ્યમાં શું થશે એ બાબત તમને ચિંતિત કરી મૂકશે, પરંતુ વર્તમાનમાં રહીને, સમસ્યાનું સમાધાન લાવવાથી તમને આશા બંધાશે. ‘શું અને તો’માં એકાકાર ન થવાનો પ્રયત્ન કરો. તેના બદલે, સુધારણા અને સમારકામ તરફ ધ્યાન આપો.
જો શક્ય હોય તો, તમે જેને દુ:ખ પહોંચાડ્યું હોય તે વ્યક્તિને જણાવો કે તમને પણ એ બાબત અંગે ખેદ છે અને તેમને સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરો કે, ખરેખર તમારો હેતુ એવો ન હતો.
પોતાની ભૂલ સ્વીકારવાથી, તમે જોશો કે લોકો તમને માફ કરે તેવી શક્યતા વધુ હશે. બની શકે કે, તેઓ કદાચ તરત જ તમને માફ કરવા તૈયાર ના થાય. તમે તેમને જે કહ્યું અથવા કર્યું છે, તેને પચાવવામાં તેમને સમય લાગશે અને સંમત થતા પણ વાર લાગી શકે. તેથી ધૈર્ય રાખો અને તે મુજબ તમારી અપેક્ષાઓનું સંચાલન કરો.
આ વાતને સમજી રાખો કે ભૂલો થઈ શકે છે, પરંતુ તેનો જવાબ એમાં રહેલો છે કે તમે તે અંગે શું પગલા લીધા.
પરિસ્થિતિઓને વધુ મૂંઝવણમાં ના રાખવી, તેને સરળ રાખવી.
શાંત રહો અને સ્પષ્ટ રીતે વિચારો.

પ્રતિક્રમણનું આધ્યાત્મિક સાધન

પોતાની ભૂલને ઓળખ્યા પછી, વારંવાર ક્ષમા માંગવાના આધ્યાત્મિક સાધનનો ઉપયોગ કરવો, જેને ‘પ્રતિક્રમણ’ કહે છે. તમારા મન, વાણી અથવા વર્તનથી જેમને દુઃખ પહોંચાડ્યું છે, એ સંબંધી થયેલી ભૂલોમાંથી પાછા ફરવા માટેના આ ત્રણ પગથિયાની પ્રક્રિયા છે.

આ પદ્ધતિ સરળ છે, છતાં ખૂબ અસરકારક છે:

આલોચના: તમે જે વ્યક્તિને દુ:ખ પહોંચાડ્યું છે તે વ્યક્તિની અંદર બેઠેલા ભગવાન પાસે ભૂલની કબૂલાત કરો, એટલે કે ‘મને તમારા માટે અણગમો છે.’
પ્રતિક્રમણ: તે ભૂલ માટે હદયથી ક્ષમા માંગો.
પ્રત્યાખ્યાન: દ્રઢ સંકલ્પ કરો અને શક્તિ માંગો કે ફરી આવી ભૂલ ક્યારેય નહીં કરું એટલે કે, ‘હું દ્રઢ નિશ્ચય કરું છું કે હું ક્યારેય ફરી આવી ભૂલ નહીં કરું.’

‘મને માફ કરો’ એમ કહેવું સહેલું નથી, પરંતુ જે લોકોને તમે દુ:ખ પહોંચાડ્યું છે, તેમની માફી માંગવાથી એમને અને તમને શાંતિની ભાવના પ્રદાન કરશે. સમય જતા, વારંવાર માફી માંગ્યા પછી, તમે તમારા ઉપરના દોષ, ચિંતા અને તણાવથી હળવાશ અને સ્વતંત્રતાનો અનુભવ કરશો. માફી માંગવાની આ પદ્ધતિ એ એક ગુહ્ય વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા છે અને પરિણામિક છે! પ્રતિક્રમણની આ ત્રણ ભાગની પ્રક્રિયા કરવી અગત્યની છે અને તમે જે વ્યક્તિને દુઃખ પહોંચાડ્યું છે, તેને કોઈ શબ્દ કહ્યા વિના તમે તે આંતરિક રીતે કરી શકો છો; તમારે ફક્ત તેમની અંદર રહેલા ભગવાનને યાદ કરવાના છે અને ક્ષમા માંગવાની છે.

મેં ભૂલ કરી છે. હવે મારે જીવવું નથી. હું મારી જાતને મારી નાખવા માંગુ છું.

પ્રતિક્રમણનું આધ્યાત્મિક સાધન

ક્વિક લીંકસ

મીડિયા

અન્ય સાઈટ