પ્રિયજનને ગુમાવવું: જ્યારે કોઈ મૃત્યુ પામે ત્યારે કેવી રીતે સમતાથી મૃત્યુને હેન્ડલ કરવું!

પ્રિય સ્વજનના મૃત્યુની ઘટના સૌથી દુઃખદાયી લાગે છે. નજીકની વ્યક્તિનું મૃત્યુ થશે એ કલ્પના માત્રથી ભયની કંપારી છૂટી જાય છે. સ્વજન વિના જીવન જીવવાનું આવશે એ માનવા મન તૈયાર જ નથી થતું. અને જયારે એ ઘડી આવે છે ત્યારે જીવનમાં જે ખાલીપો લાગે છે તેને આપણે જીરવી નથી શકતા. વ્યક્તિની યાદમાં ડૂબી જઈને વારેવારે રડીએ છીએ અને દુઃખમાંથી ઉગરી શકતા નથી. પણ જો મૃત્યુની યથાર્થ સમજણ મળે તેમજ દુઃખના કારણો ઉપર દૃષ્ટિ પડે તો આવા દુઃખદ પ્રસંગોમાં પણ શાંતિ રહી શકે છે.

પ્રિય સ્વજનના મૃત્યુ સમયે આપણી સાચી ફરજ શું? સ્વજનનાં મૃત્યુ પછી આપણે શું કરવું? કઈ રીતે શાંતિ મેળવવી? શું મૃત્યુ પછી પિતૃઓ આપણને નડે છે? શ્રાદ્ધ કરવાનું મહત્ત્વ શું? એ તમામ પ્રશ્નોના સમાધાનપૂર્ણ જવાબ મળી જાય તો દુઃખ અને શોકના પ્રસંગોમાં અવશ્ય સાંત્વના સાંપડે છે.

પરમ પૂજ્ય દાદા ભગવાને સ્વજનના મૃત્યુ સમયે થતા વ્યવહારનું ખૂબ નજીકથી અવલોકન કર્યું છે અને મૃત્યુ સમયે થતાં લૌકિક વ્યવહાર અને માન્યતાઓના સાચાં કારણો ઉપર પ્રકાશ પાડ્યો છે. તેઓશ્રીએ મૃત્યુ વિશેની દુનિયાથી સાવ જુદી જ વાસ્તવિકતા જેમ છે તેમ ખુલ્લી કરી છે. આ વાસ્તવિકતા આપણને વર્ષો જૂના લૌકિક દૃષ્ટિકોણને ખંખેરી મૃત્યુના પ્રસંગને નવી જ દૃષ્ટિથી જોવા પ્રેરે છે.

જાગૃતિ મૃત્યુ સમયે

મૃત્યુ એ મનુષ્યજીવન ચક્રનો એક અનિવાર્ય ભાગ છે. જીવનના છેલ્લો એક કલાક માણસ જાગ્રત થઈ જાય તો આખા ભવના બધા કર્મોની માફી માંગીને પાપો ધોઈ શકે એમ છે. પરમ પૂજ્ય નીરુમા દ્વારા મેળવો સમજણ મૃત્યુ સમયની.

Spiritual Quotes

એવું છેને, ભગવાનની દ્રષ્ટિમાં આ જગતમાં શું ચાલી રહ્યું છે ? ત્યારે કહે, એમની દ્રષ્ટિમાં તો કોઈ મરતું જ નથી. ભગવાનની જે દ્રષ્ટિ છે એ દ્રષ્ટિ જો તમને પ્રાપ્ત થાય, એક દહાડો આપે એ તમને તો અહીં ગમે એટલા માણસ મરી જાય તોય તમને અસર કરે નહીં. કારણ કે ભગવાનની દ્રષ્ટિમાં કોઈ મરતું જ નથી.
ખરી રીતે પોતે મરતોય નથી ને ખરી રીતે જીવતોય નથી. આ તો માન્યતામાં જ ભૂલ છે કે પોતાની જાતને જીવ માની બેઠો છે. પોતાનું સ્વરૂપ શિવ છે. પોતે શિવ છે, પણ તે પોતાને સમજાતું નથી ને પોતાને જીવસ્વરૂપ માની બેઠો છે !
આત્મા અજન્મા-અમર છે, તેને મૃત્યુ જ નથી હોતું.
આ જન્મ-મરણ આત્માનાં નથી. આત્મા પરમેનન્ટ વસ્તુ છે. આ જન્મ-મરણ ઈગોઇઝમના છે. ઇગોઇઝમ જન્મ પામે છે અને ઇગોઇઝમ મરણ પામે છે. ખરી રીતે આત્મા પોતે મરતો જ નથી. અહંકાર જ જન્મે છે અને અહંકાર જ મરે છે.
મૃત્યુ પછી જન્મ ને જન્મ પછી મૃત્યુ છે, બસ. આ નિરંતર ચાલ્યા જ કરે છે. હવે આ જન્મ ને મૃત્યુ કેમ થયેલા છે ? ત્યારે કહે, 'કૉઝીઝ એન્ડ ઇફેક્ટ, ઇફેક્ટ એન્ડ કૉઝીઝ; કારણો અને કાર્ય, કાર્ય અને કારણો'. એમાં જો કારણોનો નાશ કરવામાં આવે તો આ બધી 'ઇફેક્ટ' બંધ થઈ જાય, પછી નવો જન્મ ન લેવો પડે !
બાળકના કર્મના ઉદય બાળકને ભોગવવાના અને 'મધરે' (માતા)એ જોઈને ભોગવવાના. મૂળ કર્મ બાળકનું, એમાં 'મધર'ની અનુમોદના હતી, એટલે 'મધર'ને જોઈને ભોગવવાનું. કરવું, કરાવવું ને અનુમોદવું - આ ત્રણ કર્મબંધના કારણો છે.
મારા હિસાબે જિંદગી એ જેલ છે, જેલ ! તે ચાર પ્રકારની જેલો છે.એક નજરકેદ છે. દેવલોકો નજરકેદમાં છે. આ મનુષ્યો સાદી કેદમાં છે. જાનવરો સખ્ત મજૂરીની કેદમાં છે ને નર્કના જીવો જનમટીપની કેદમાં છે.
જે અહંકાર છેને, તેને આવાગમન છે. આત્મા તો તેની તે જ દશામાં છે. અહંકાર પછી બંધ થઈ જાય છે. એટલે એનો ફેરો બંધ થઈ જાય !
મનુષ્યજન્મ એકલામાં જ 'કૉઝીઝ' બંધ થઈ શકે એમ છે. બીજી બધી ગતિમાં તો ખાલી 'ઇફેક્ટ' જ છે. અહીં 'કૉઝીઝ' એન્ડ 'ઇફેક્ટ' બંને છે.
અમને શોક કે કશુંય ના થાય પણ બાથરૂમમાં જઈને પાણી ચોપડી આવીને નિરાંતે બેસીએ. એ અભિનય છે. ધી વર્લ્ડ ઈઝ ધી ડ્રામા ઈટસેલ્ફ; તમારે નાટક જ ભજવવાનું છે ખાલી, અભિનય જ કરવાનો છે પણ અભિનય 'સિન્સિયરલી' કરવાનો.